De zin van afscheid

Afscheid is afsluiten. Is loslaten wat is geweest. Het is een einde van een episode dat soms onvermijdelijk is. Wanneer het afscheid komt is het vaak onverwachts. Je ziet het misschien wel aankomen, maar het moment komt dan toch plots voelt. Een moment waarop alle puzzelstukjes in elkaar vallen en het einde daar is. En dat is moeilijk, soms.

Confrontatie

Waarom vinden we afscheid nemen vaak zo moeilijk? En waarom beleef je soms zoveel pijn aan een afscheid? Omdat het de diepste verborgen pijnen in onszelf naar boven brengt. Omdat, zolang we nog in een situatie zitten, we afgeleid worden van wat er in ons binnenste huist. Omdat er nog geen noodzaak is om dat onder ogen te zien. Maar wanneer het afscheid daar is, wordt de illusie verbroken. Opeens wordt de omgeving niet meer verantwoordelijk gehouden voor wat we zelf voelen. Want de ander is er niet meer en dus worden we met onszelf geconfronteerd.

In een proces van afscheid nemen, kom je los van het scenario. Het verhaal waar je in zit. Je ziet de ander niet meer en kan dus geen schuldige meer aanwijzen. Je kan de ander niet meer verantwoordelijk houden voor hoe jij je voelt. Er is niets meer dat je afleidt van wat er eigenlijk echt aan de hand is. En door dat verdwijnen van de uiterlijke houvast, komt er ruimte voor het binnenste geluid. Hetgeen in jou aan het licht wil komen.

Jouw verhaal

Afscheid is een loslaten van verwachtingen, van schuld, van oorzaken en gevolgen. Het is een einde van een verhaal waar je in zit. En wanneer het einde daar is, kun je nog best in het verhaal blijven hangen. Je kunt nog steeds vast blijven houden aan het oude verhaal, maar dat is een teken van het afscheid uitstellen. Je laat nog niet echt los. Je durft de werkelijkheid nog niet echt tot je door te laten dringen. De werkelijkheid van het diepst verborgen verhaal in jou.

Ontwijken van de realiteit

Wanneer iemand wegvalt, verdwijnt er een illusie uit je leven. Als je daarin zat natuurlijk. De illusie dat die ander jou gelukkig maakte of dat die ander jou ongelukkig maakte. De ander voegde iets toe aan jouw leven, had invloed op jouw gemoed. En dat valt nu weg. De afleiding van wat zich werkelijk in jou afspeelt valt weg.

Het is op een moment dat iemand (of iets, zoals een baan) wegvalt, dat je verschillende mogelijkheden hebt om hiermee om te gaan. Je kunt vluchten in praktische overdenkingen. Je kunt regelen, mooier maken, praten en voelen hoe erg het allemaal is wat er gebeurd is. Maar je kunt ook de rauwe werkelijkheid tot je door laten dringen. En dat is waar het echte afscheid over gaat.

Je emotionele afhankelijkheid opgeven

Het is moeilijk om dit onder ogen te zien. Het is moeilijk om te vatten dat je heel gelukkig kunt zijn zonder de aanwezigheid van de ander. Of dat je ook zonder de ander heel ongelukkig kunt zijn. In wezen ben je niet afhankelijk van een ander om geheel verantwoordelijkheid te nemen voor wat je denkt en voelt. Maar vaak denken we dit wel. Vaak denken we in afhankelijkheden. Die ander maakt dat ik me zo voel. Die ander maakt dat mijn leven zo is gelopen.

Op het moment dat iemand wegvalt, wordt de afhankelijkheid opeens gebroken. De ander is er niet meer en kan dus ook niet meer verantwoordelijk zijn voor wat je voelt en denkt. Nu wordt het moeilijk, want je wordt op jezelf teruggeworpen.

Vier reacties op afscheid

Bij (gedwongen) afscheid zijn er meerdere manieren om te reageren. De één ‘handiger’ dan de ander. Een opsomming

1. Vasthouden, je blijft het oude verhaal in je geest herhalen. Alsof die ander er nog is.
2. Afleiding, druk gaan doen met andere zaken. Het proberen te vergeten.
3. Vervanging, je trekt (on)bewust iemand ander aan die dezelfde rol opnieuw gaat opvullen
4. Verwerking, je gaat het proces van loslaten in

Vasthouden

Je houdt je vast aan het oude verhaal. Je blijft in je geest herhalen hoe erg het is dat die- of datgene er niet meer is. Je blijft iedere dag herinneren hoe het was geweest als die ander er nog zou zijn. Je blijft je onverminderd verdrietig en/of eenzaam voelen.

Of, wanneer de band minder warm was, blijf je in je hoofd herhalen hoe erg die- of datgene jouw leven heeft verpest. Je rakelt steeds weer verhalen op over wat er is gebeurd en wat die ander heeft gedaan. Je blijft je boos, ongezien of wraaklustig voelen ten aanzien van de ander.

Vasthouden is op sommige momenten onvermijdelijk, want je wordt keer op keer herinnerd aan de ander. Je maakt in je hoofd verhalen dat je nu alles zonder die ander moet doen en dat dat wel vreselijk zal zijn. Of dat dat juist een opluchting zal worden. Je maakt verhalen en die werpen nieuwe emoties op.

Maar geen van beiden hoeft waar te zijn, alleen heeft je geest nog geen idee van hoe het verder moet. Vasthouden is eigenlijk een vorm van angstig zijn voor wat gaat komen.

Afleiding

Een afscheid kan als een schok worden ervaren en emoties zijn intens en heftig. Wanneer we hier niet aan willen, kunnen we erover heen scheren. We gaan druk doen, schieten in werk, tv kijken, veel vrienden opzoeken, analyserende gesprekken voeren, willen verdoven of andere zaken. Maar ook de andere kant is veel voorkomend; je voelt je plotseling en vaak moe, slaapt veel en hebt de behoefte om je terug te trekken.

Met het zoeken van afleiding is bij tijd en wijle niets mis, het is jezelf even een rustpauze geven van je emoties en diepere gevoelens. Daarbij kan afleiding je ook weer opladen om een volgende golf aan te kunnen. Maar afleiding zoeken dat maar doorgaat, houdt het werkelijke proces tegen. En dat komt toch, hoe dan ook.

Vervanging

Bij afscheid van iets of iemand, kan ook de behoefte ontstaan om direct naar vervanging te zoeken. Je gaat bijvoorbeeld direct een nieuwe relatie aan, zoekt direct een nieuwe baan of zoekt op andere manier invulling van je tijd en ruimte die ontstaat.

Vervanging is op termijn heel zinvol. Het zorgt ervoor dat je de ontstane ruimte opnieuw benut en gaat verder met je leven. Maar op het moment dat je de vervanging inzet nog voordat je aan de verwerking toe bent gekomen, zet je jezelf vast in het oude patroon.

Doordat de diepere lagen nog niet hebt aangeboord, zul je op eenzelfde manier de nieuwe situatie ingaan als dat je de oude situatie hebt verlaten. En mis je eigenlijk de kans om werkelijk vooruit te gaan en te groeien.

Verwerken

Waar verwerken over gaat is voelen wat er is. In het moment. Bij het afscheid kom je gedwongen los van de werkelijke afhankelijkheid. De verbinding is verbroken en je wordt teruggeworpen op jezelf. Op dit moment kunnen oude zaken naar boven komen. Zowel de nare gebeurtenissen als de fijne herinneringen dienen zich aan. En dat heeft een functie.

Verwerken gaat over alle losse eindjes oplossen. Over alles wat hetgeen waar je afscheid van neemt, je gebracht heeft. De pijn, de boosheid, de angst, de vreugde en het verdriet. Verwerken zorgt ervoor dat je ‘schoon’ wordt ten aanzien van het verleden. Dat je je projecties terugneemt, de energie ontrafelt en je emotioneel loskomt. Zo kun je werkelijk verder in je leven en aan een nieuw hoofdstuk beginnen.

On hold

Het moge duidelijk zijn; verwerken is wat je uiteindelijk echt te doen staat. Het helen. Loskomen van het oude en jezelf vrijmaken voor het nieuwe. In tegenstelling tot de eerste drie mechanismen (vasthouden, afleiden, vervangen) die het werkelijke helingsproces ‘on hold’ zetten.  

En die maken het op termijn moeilijker. Want hoe langer je de dans ontschiet, hoe moeilijker je diepere lagen bereikbaar worden. Enerzijds omdat je het dan weer diep heb weggestopt, anderzijds omdat je leven en omgeving op een later moment wellicht niet meer zoveel ruimte en begrip bieden om de verwerking in te gaan.

Het komt met golven

Maar, je hoeft niet fulltime te verwerken en mag jezelf best in één van de andere gedragingen laten schieten. Het proces van verwerken kan namelijk zwaar zijn. Je lichaam laat zaken los die soms al lang in je systeem opgeslagen liggen. Je fysieke lichaam moet zich als het ware opnieuw ‘zetten’, je hersenen leggen nieuwe verbindingen aan en dit proces heeft rust en ruimte nodig.

Belangrijk is om jezelf ervan bewust te worden wanneer je verwerkt en wanneer je de heling ‘on hold’ zet. Met als doel om jezelf hierin liefdevol te begeleiden. Zowel moeilijke zaken aan te gaan als ook tijd te maken voor opladen, vertier en plezier. In de praktijk zal het een golfbeweging zijn. Maar wel eentje die aandacht vraagt om te blijven golven en niet vast te geraken.

Verwerken, hoe doe je dit dan?

Door ruimte te creëren dat het zich kan aandienen. Zitten en voelen. Kijken wat er opkomt. Eventueel met je handen op je hart en buik, voelen wat er speelt. Rustig gedachten en herinneringen laten opkomen. Positief en negatief. Laat ze maar komen. Emoties die opkomen niet veroordelen of analyseren, maar gewoon maar laten zijn. Zonder ze in een hokje te hoeven plaatsen.

Het is een zacht proces dat rust en ruimte nodig heeft. Soms lukt het niet goed om bij je gevoel te komen. Om aanwezig te blijven in je lijf en te voelen wat is. Schieten we in een donkerte of worden plots heel moe of overactief. Je schiet ‘uit je lijf’. Wat dan kan helpen is liefdevolle aandacht. Voor jezelf of van een ander. Liefdevolle zachte aanwezigheid, zonder al te veel woorden en grootse gebaren.

De functie van afscheid

Er wordt je een kans geboden om alles wat nog geen plek heeft gekregen in je leven, wat je emotioneel nog niet werkelijk hebt losgelaten, alsnog los te laten. En wel in een versneld tempo. Op een moment van afscheid zijn wonden open en rauw. En heb je eenvoudiger toegang tot al deze onopgeloste zaken in jezelf. Eng, maar ook een high way naar een vrijer en lichter leven.

Het laat je systeem opschonen en zorgt ervoor dat je toekomstige situaties en relaties met een schone lei begint. Dat je geen oude valkuilen meer aantrekt op basis van je negatieve herinneringen en alleen het positieve meeneemt. Dat je werkelijk groeit en verder kunt gaan in je leven.

Is afscheid noodzakelijk om te verwerken?

Nee. Ook bij leven, in een relatie, binnen je familiebanden en vriendschappen of tijdens een baan kun je emotioneel loskomen. Je afhankelijkheid opgeven en vrij worden. Je neemt wel afscheid van wat is geweest. Je verwerkt open eindjes en wordt vrij. Maar het betekent niet persé afscheid van de ander.

Vanuit die vrijheid sta je als het ware weer ‘schoon’ in de situatie. En kun je op een rustige natuurlijke manier tot een nieuwe verhouding komen tot de ander. Of dat nu verwijdering of juist nabijheid betekent; die weg dient zich geheel vanzelf aan.

Wil je emotioneel loskomen van iets of iemand? En lukt het je niet goed om je diepere lagen op eigen kracht te bereiken? Een reading kan je hierin helpen. In een reading kijk ik naar wat er onderhuids aan patronen werkzaam is en maak ze zichtbaar voor je. Daarmee stip je de gevoelens aan en zijn ze veel makkelijker te bereiken. Heb je interesse? Kijk dan bij praktische info of stuur me een mail op info@jessicazwart.nl